Data: 14.09.2014
Start: godz 12.40
Trasa: Dorohusk (stacja kolejowa) - Okopy Stare - Świerże - Hniszów - Marysin - Rudka - Siedliszcze - Uhrusk - Wola Uhruska - Bytyń - Małoziemce - Stulno (przystanek kolejowy)
Meta: godz 17.15
Kilometrów: 33 (wg googlemaps)
Przyznaję się od razu, że ostro naciskając pedały i jadąc w kierunku północnym pominąłem całą spuściznę po Suchodolskich (Dorohusk) i Rulikowskich (Świerże). Oczywiście z zamysłem nadrobienia w przyszłości... Tym razem chciałem zatrzymać się na dłużej przy okazie, któremu legendotwórcy przydali jeszcze więcej sędziwości niż poprzednio odwiedzonemu i opisanemu Florianowi cofając jego dzieje aż do czasów Bolesława Chrobrego. Królowie często mieli w zwyczaju ucinać sobie drzemki pod konarami przedstawicieli rodzaju Quercus i to niemal zawsze w przerwie wojennych wypraw. Słynny sen Leszka Czarnego z Archaniołem Michałem w roli głównej zaowocował rozgromieniem Jaćwingów, zaś nasz pierwszy koronowany władca spoczął w cieniu nadbużańskiego dębu podczas wyprawy na Kijów. I co z tego, że botanicy oceniają wiek "Bolka" na nieco ponad 400 lat? Siła legendy jest zadziwiająca i daje pomnikowemu drzewu tysiąclecie. Ponad - zważywszy na to, że cień zapewniający spokojny sen monarsze może dać tylko okaz co najmniej tak dostojny jak ów śpiący monarcha a nie jakiś świeżo wykiełkowany podrostek...
Skojarzenie imienia króla Chrobrego z nazwą dębu jest w świetle legendy dość oczywiste... A jednak... wiele wskazuje na to, że imię pomnikowego drzewa ma dziewiętnastowieczny rodowód. Otóż jedna z właścicielek tutejszego dworu - Joana Trzebińska - miała syna, którego nazwała... Bolesław. Dziecku nie dane było dożyć wieku męskiego - zmarł jako młody chłopak mając zaledwie 13 lat (w roku 1883), zaś nazwanie drzewa imieniem zmarłego syna było swego rodzaju unieśmiertelnieniem go. I zapewne także lekiem na duszę zrozpaczonej matki. Pryska zatem legenda średniowieczna, sędziwy Bolko jest milczącym świadkiem dramatu jakich w XIX wieku odnotowano wiele. Nie zmienia to faktu, że pomnik przyrody z Hniszowa jest uważany za najstarszy i najpotężniejszy dąb Lubelszczyzny.
Sam Hniszów raczej nie kojarzy się ze światem wielkiej sztuki. Przypomnieć zatem należy, że w tutejszym majątku przez jakiś czas gospodarzył pewien nieco zapomniany prozaik i komediopisarz. Ów człowiek pióra nosi nazwisko, które raczej nie kojarzy się z literaturą. Bardziej z muzyką. Na przykład z tego linku... Słynnego kompozytora łączyły ze wspomnianym literatem - Julianem Wieniawskim - bliskie więzy pokrewieństwa, byli to wszak bracia. Był jeszcze trzeci Wieniawski - Józef - też kompozytor i pianista. Powracając do Wieniawskiego - pisarza... przejawiał on pewne skłonności do muzyki. Otóż lubił on zajeżdżać czasem do sąsiedniego majątku - Świerż, gdzie z gospodarzem - Henrykiem Rulikowskim - dawali fortepianowe koncerty na cztery ręce...
Tak po parku hniszowskim jak i świerżowskim pobrzmiewają już tylko echa dawnych koncertów. Dwory już znikły z krajobrazu. Pozostały dawne krajobrazowe, tzw. angielskie ogrody i to, co pobrzmiewa w szumie drzew...
Gnając dalej na północ, już bardziej "dla sportu" (choć od bycia wyczynowcem odżegnuję się), zatrzymałem się na moment w Uhrusku. Miałem szczęście. Moją intencją było wykonanie fotografii tutejszej klasycyzującej cerkwi dawniej unickiej, dziś prawosławnej. Wykonałem trzy zdjęcia, spakowałem aparat, odpiąłem rower od pobliskiego znaku drogowego... i w tym momencie usłyszałem: "jak chce zobaczyć w środku to niech idzie za mną". Tekst jak z "U Pana Boga w ogródku"... Poszedłem, zobaczyłem, batiuszka trochę się śpieszył, z wrażenia zapomniałem poprosić o możliwość wykonania zdjęć... Będę polował na następną okazję.
A poniżej - uhruska cerkiewka z zewnątrz:
